Manastir Tumane, koji se nalazi u blizini Golupca, u narodu je poznat kao sveto mjesto gdje se vjernici mole za svoje ozdravljenje ili za spas svojih najbližih koji boluju od najtežih bolesti
Ovaj srpski pravoslavni manastir je 2019. godine obeležio 630 godina postojanja i iz godine u godinu privlači sve veći broj vjernika. Mi ćemo se potruditi da vam u ovom tekstu damo odgovore na sva pitanja kako biste bili spremni za obilazak ove vjerski značajne destinacije na istoku Srbije.
Gdje se nalazi manastir Tumane?
Manastir Tumane se nalazi na devet kilometara udaljenosti od Golupca. Okružen je prelijepom šumom i planinama i pored njega protiče Tumanska rijeka.
Ukoliko se pitate kako stići do manastira Tumane, najbolje je ići putem preko Požarevca koji vodi ka Sredinjevu, do sela Maleševo gdje ćete ugledati putokaz za skretanje prema manastiru. Putokazi će tokom cijelog puta biti jasno istaknuti i važno je napomenuti da je put asfaltiran sve do manastira.
Manastir Tumane je udaljen od Beograda oko 130 kilometara i do manastira se stiže za nešto manje od dva sata.
Kome je posvećen manastir Tumane?
Manastir Tumane je posvećen Svetom Zosimu, a osnovan je u drugoj polovini 14. vijeka, kao zadužbina kosovskog junaka Miloša Obilića. U ovom manastiru se vijekovima kao grob, a sada kao najveća svetinja, čuvaju mošti Svetog Zosima Tumanskog. Danas je Tuman najbrojniji muški manastir u eparhiji braničevskoj a većina monaha ima između 30 i 50 godina.
Kako je manastir Tumane dobio ime?
Brojna su predanja o nastanku imena manastira Tumane. Mi ćemo vam predstaviti četiri.
- Da počnemo od narodnog predanja koje i dalje živi među mještanima prema kojem je Tuman nastao kao zadužbina kosovskog junaka Miloša Obilića. Pred Kosovski boj manastir još nije bio dovršen a Sveti knez Lazar je poslao glasnike sa porukom Milošu da prekine zidanje svetinje riječima „Tu mani zadužbinu, no oma dođi u Kruševac da se posavetujemo ‘oćemo li na Kosovo protiv neprijatelja“, od čega je izvedeno ime manastira.
- Drugi pak smatraju da je Tumane dobio ime tako što je, loveći gustim šumama, Miloš Obilić nehotice ranio pustinjaka Zosima. Dok ga je nosio ka svom dvoru da mu izvida rane, pustinjak umire, a njegove poslednje riječi su bile: „Tu me mani i pusti me da umrem“.
- Postoji i treće vjerovanje koje jedino ne dovodi u vezu ni Svetog Zosima ni Miloša Obilića niti ranjavanje. Po tom predanju, manastir Tuman ime je dobio po jermenskim trgovcima, jer manastir istoga imena postoji i danas u njihovoj zemlji.
- Kao poslednje navodi se mogućnost da je ime manastira Tumana izvedeno iz grčke riječi „timvos“ (lat. tumulus), što označava grob, odnosno grobnu humku.
O manastiru Tumane – istorija
Sa sigurnošću se ne može reći kako je izgledao prvobitni kompleks manastira. Tokom turskih osvajanja, kao i mnogi vjerski objekti, pretrpeo je paljenja i pljačke. Prvi put u pisanim dokumentima se pominje 1572–1573. u vrijeme Sultana Murata III, među onima koji treba da plate dažbine.
U vreme Kočine krajine, 1788. godine crkva je srušena u potpunosti od strane Osmanlija. U doba kneza Miloša crkva je obnovljena da bi potom u 19. vijeku bila vrlo oštećena u zemljotresu koji je zadesio ovaj kraj i pored sanacija koje su urađene, 1910. godine crkva je srušena.
Balkanski ratovi su odložili gradnju nove crkve, pa je sadašnja podignuta tek 1924. godine.
Manastirski kompleks se sastoji od glavne crkve, konaka, isposnica, kapele kao i drugih ekonomskih zgrada poput štala i staja.
Glavna crkva je od svog postojanja posvećena Svetom Arhangelu Gavrilu i sagrađena je u srpsko-vizantijskom stilu a u naosu crkve se nalazi kivot sa moštima Svetog Zosima Sinajita. Što se tiče fresaka, manastir je poslednji put freskopisan 1991. godine.
Isposnica Svetog Zosima
Na manje od kilometar udaljenosti od manastira, u gustoj šumi nalazi se isposnica Svetog Zosima. U neposrednoj blizini se nalaze dvije manje pećine povezane uskim prolazom. Jedna od njih je preuređena u pećinsku crkvicu. Pokraj isposnice nalazi se čudotvorni izvor, a iza njega prelijep šumski vodopad.
Manastirska gostoprimnica
Preko puta manastirske crkve nalazi se stara vodenica koja je prije par godina adaptirana u gostoprimnicu, sa pastrmskim ribnjakom. Pored ribe, tu su i proizvodi iz manastirske ekonomije: vina i rakije, domaći sir i kajmak, domaći sokovi i drugi proizvodi vrijednih monaških ruku.
Posebno je značajno napomenuti da ne postoji cjenovnik, svaki gost može ostaviti shodno svojim mogućnostima prilog za obnovu manastirskog kompleksa. Kao i sam manastir, gostoprimnica je otvorena od 7 do 20 časova. Mjesta se ne moraju rezervisati (osim za velike grupe) i svi su uvijek dobrodošli.
Ukoliko dolazite sa djecom, možete posjetiti mini zoo vrt u kojem se nalaze razne domaće životinje. Mini zoo-vrt otvoren je tokom čitavog dana i u njemu se mogu vidjeti: emu ptice, nojevi, poniji, lame, magarci, mini-koze, kornjače, zečevi, pripitomljeni jazavac, mufloni, crnoglave ovce, guske, patke, labudovi.
Čuda manastira Tumane
Manastir Tumane inače važi za mjesto u kojem se vjernicima dešavaju velika čudesa. Na facebook stranici manastira se nalaze brojna iskustva vjernika kojima su molitva i boravak u manastiru pomogli. Kako vam mi ne bi prenosili iskustva, najbolje je da posjetite stranicu i sami se uvjerite. Upravo iz ovih razloga izleti u manastir Tumane se organizuju iz svih krajeva Srbije.
Osjećajući da je manastir Tuman jedna od najvećih pravoslavnih svetinja, vijekovima ga zovu Đerdapski Ostrog, prepoznajući isti blagodatni dar isceljivanja kod Svetog Vasilija i Svetog Zosima.
Šta treba ponijeti u manastir Tumane?
Većina poklonika u manastire nosi uobičajne stvari na darivanje poput šećera, ulja, hrane, kafe i drugih osnovnih namernica. Postavlja se pitanje da li je to ono što im zaista treba?
Dakle, šta se nosi u manastir Tumane? U toku je rekonstrukcija manastirskog kompleksa pa su prilozi za obnovu više nego dobrodošli. Pored toga, najbolje je stupiti u kontakt sa monasima i sa njima se dogovoriti šta je najbolje donijeti.
Često kada su veliki praznici, organizuju se putovanja u Manastir Tumane i upravo su prilozi u vidu hrane više nego dobrodošli kako bi se svi gosti poslužili. Stvari donešene kao prilog manastiru ne unose se u crkvu, nego se predaju u konaku, monahu (ili nekome drugom) određenom za njihovo primanje.
Kada se ide u manastir Tumane? Kada su liturgije?
Odlazak u Manastir Tumane, zbog sve većeg broja vjernika koji posjećuju ovaj manastir zahtjeva da se dođe barem pola sata prije početka Svete liturgije. Raspored Bogosluženja u manastiru:
- Sv. Liturgije SUBOTA u 09.00 časova (kao i praznicima)
- Sv. Liturgije NEDJELjA u 09.00 časova
- Jutrenje svakodnevno u 06.00 časova
- Nedjeljno jutrenje u 07.00 časova
- Večernje liturgije u 17.00 časova ljeti
- Večernje liturgije u 18.00 časova zimi
- Čitanje molitve za zdravlje svakog dana od 09-17 časova
