Humanitarna djelatnost u BiH je zakonski definisana. Svi oni koji se bave humanitarnim radom zapravo udruženja građana moraju da se registruju i dobijaju svoj jedinstveni identifikacioni broj (JIB), svoj račun i podliježu kontroli poreskih organa kao i svi ostali subjekti, udruženja i preduzeća.
Uvidom u registrar Poreske uprave R. Srpske nismo mogli pronaći da je tkz Udruženje žena Svjetlost Ugljevik, uopšte registrovano za bilo koju djelatnost. Dakle oni nisu pravno lice. Uprkos tome često možemo vidjeti da pomenuto”udruženje” poziva na humanitarna davanja. Čak i organizuje javne skupove bez da iste prijave Mup-u. Samim time što nije registrovano ne podliježe kontroli poreske uprave ali zato podliježe krivičnom zakonu Republike Srpske. Svako može neformalno da se udružuje, ali da djeluje kao pravno lice mogu samo oni koji su uredno registrovani u sudu. Pomenuto udruženje nedavno je organizovalo javni skup pod nazivom “Majevičko veče” gdje su čak i naplaćivali ulaz u halu u iznosu od 40 KM. Time je prekršen veći broj zakona i pravila. Prvo nisu registrovani ni za tu djelatnost. Nisu prijavili skup. Ostvarili su nezakonito bogaćenje i utaju poreza. Ima ovde posla i za Poresku upravu RS, i za tržišnu inspekciju kao i za sanitarnog inspektora jer su u promet stavili hranu nepoznatog porijekla.
Krivični zakon Republike Srpske kaže:
Neovlašteno bavljenje određenim zanimanjem
Član 310
“Ko se neovlašteno bavi određenim zanimanjem za čije bavljenje je, po zakonu ili drugim propisima donesenim na osnovu zakona, potrebna dozvola nadležnog organa, odnosno organizacije, kazniće se novčanom kaznom ili kaznom zatvora do jedne godine.”
a zatim:
Lažno predstavljanje
(1) Ko se u namjeri da sebi ili drugom pribavi korist ili da drugom nanese neku štetu lažno predstavlja kao službeno ili vojno lice, ili neovlašteno nosi znake službenog ili vojnog lica, kazniće se novčanom kaznom ili kaznom zatvora do jedne godine.
(2) Kaznom iz stava 1. ovog člana kazniće se i ko izvrši radnju koju je ovlašteno da izvrši samo određeno službeno lice.
U naslovu ovog pomenutog udruženja jasno piše “Humanitarno udruženje “Svjetlost” postoji sa željom da pomognu socijalno-ugroženim i bolesnim sugrađanima.”
Sve organizacije su osnovane da ostvare ličnu korist
Prema zakonodavstvu Bosne i Hercegovine entitetski Zavodi zdravstvenog osiguranja (Republike Srpske i Federacije BiH) sklapaju ugovore za liječenje bh. pacijenata u inostranstvu i plaćaju dio ili cjelokupan iznos troškova liječenja.
Međutim, iz iskustva se često dešava da taj novac ne bude dovoljan pa se angažuju humanitarne organizacije kao jedna vrsta posrednika.
I da ima dovoljno novca često se angažuju te organizacije, ali vi imate osim njih i studentske ili organizacije penzionera u koje se uplaćuju velike sume novca i oni ih mogu usmjeriti gdje žele. Sve te organizacije prikupljaju novac manipulišući u skladu sa zakonom i ostvarujući sebi ličnu dobit”.
Humanitarne i sve druge organizacije u BiH su definisane Zakonom o udruženjima i fondacijama, a Zakonom o obligacionim odnosima se definišu primanja, odnosno, pokloni u koje spadaju donacije.
