Aleksandar Vulin slavski kolač crkva Svetog Simeona Mirotočivog Foto:MUP Srbije

Pišu Aleksandra Petrović i Andrija Lazarević 

U Šumadijskoj eparhiji ne postoji zvanični cjenovnik, pa se pred svećenje vodice građani uglavnom kod svojih poznanika i komšija raspituju koliko će ko da dâ, prećutno se dogovore i svako prema svojim mogućnostima odredi cijenu, koja se u većini slučajeva kreće od 500 do 1.000 dinara.   Od Kragujevčana saznajemo i da za svećenje vodice pred krsnu slavu, svešteniku daju „ipak malo više“, nego za vaskršnju vodicu.

U crkvenim krugovima u Šumadiji, Nova.rs saznaje da ne postoji jedinstveni cjenovnik za vjerske obrede, ali sa druge strane postoje tačno utvrđeni iznosi, koje je svaki sveštenik dužan da uplati eparhiji po završenom činodejstvu. Obaveze sveštenika prema Eparhiji su da za svaki unos u matične knjige, bilo da je riječ o krštenju, vjenčanju ili opijelu, mora da uplati takozvano „taksiranje“, odnosno da zalijepi i poništi markicu koju izdaje Patrijaršija, kao i da uplati novac u eparhjske fondove i plati taksu koju je odredila crkvena opština kojoj pripada.

Tek kada namiri ta potraživanja, ostatak od iznosa koji je naplatio od vjernika, sveštenik zadržava za sebe kao svoju platu, objašnjava za Nova.rs naš sagovornik iz crkvenih krugova.

Iznos te takse se razlikuje od crkvene opštine do opštine, kojih je 137 u Eparhiji šumadijskoj i negde iznosi 500 dinara, dok ima opština u kojima je ta taksa i 1.500.
Zbog toga se u praksi i razlikuje ‘‘cjenovnik‘‘ od sveštenika do sveštenika.

Prema našim saznanjima u seoskim sredinama, usluge sveštenika su nešto više nego u gradskim, jer je manji broj parohijana po jednom svešteniku, pa pojedini čak imaju i fiksne cijene, kako bi za sebe i svoju porodicu obezbjedili „neku zagarantovanu zaradu“. Tako je u jednom podrudničkom selu svećenje vodice 1.500 dinara, opijelo za sahranu je 10.000, parastos se kreće od 3.000 do 5.000, dok je krštenje čak 12.000 dinara.

U gradskim sredinama cijene vjerskih obreda su jeftinije i u zavisnosti od crkve i sveštenika, vernici plaćaju od 5.000 dinara, pa naviše. Jedan mladi par koji je zakazao crkveno vjenčanje za avgust, ispričao je za naš portal da će ih vjenčanje u crkvi koštati 11.000 dinara, odnosno da oni kao mladenci plaćaju 6.000, a da na taj iznos, kumovi dodatno plaćaju svoj deo, po 2.500 dinara.

U Sabornoj crkvi u Kragujevcu, za krštenje djeteta ne postoji zvanična „tarifa“, ali od Kragujevčana koji su nedavno krstili djecu saznajemo da su im sveštenici rekli „dajte koliko možete“, te da su uglavnom kao prilog ostavljali novac u protivrjednosti od 50 evra, „plus-minus 1.000 dinara“.

Koliko se cijene verskih obreda u Šumadiji razlikuju uvjerili smo se i u razgovoru sa Kragujevčankom, koja je za sahranu u jednom prigradskom naselju, svešteniku platila 4.000 dinara. Ona kaže i da je sveštenik rekao da će to „pokriti troškove parastosa za 40 dana i pola godine“ te da prilikom davanja pomena ocu, kako kaže „nije ništa platila“.

Naš sagovornik iz crkvenih krugova kaže da se u javnosti često stvara slika o „astronomskim zaradama“ sveštenika, ali da to ne odgovara istini, te da prema njegovoj procjeni četiri petine sveštenih lica „živi prosečnim životom“ i da kao i svi ostali građani, otplaćuju kredite, školuju djecu i voze „normalne“ automobile.

„Ja ne kažem da nema sveštenika koji lijepo žive, ali to je uglavnom u većim gradovima, gde su veće parohije i bogatije sredine u kojima ljudi sami daju velike priloge. Ima i sveštenika koji su ‘izgubili mjeru’ pa određuju velike iznose za svoje usluge, ali smatram da je takvih mnogo manje, od sveštenika koji svoju mantiju nose uz potpunu posvećenost vjeri i Bogu“, zaključio je naš sagovornik.

Praksa i građani kažu da za razne usluge crkvenih dostojnika moraju da izdvoje čak i po nekoliko stotina evra. Jedan od ekstremno skupih primjera je crkveno vjenčanje za koje je izdvojeno 300 evra, dok za dolazak sveštenika na sahranu cijena je oko 8.000 dinara, a za parastos 2.000 dinara.

Krštenje, prilikom kog se dijete uvodi u vjeru – može da košta i desetak hiljada dinara, a najzastupljeniji princip je onaj po kom će vam sveštenik reći „koliko daš“.

Među sveštenicima ima i onih koji za uzvrat neće tražiti ništa, ali će za to morati da vas posluži sreća.

Usluge se naplaćuju i u najtežim trenucima,  a cijene kao i obično nisu transparentne i variraju od slučaja do slučaja. Što se tiče sahrane, cijena se kreće oko 8.000 dinara, a za parastos se naplaćuje još 2.000 dinara dodatno.

Posebni zahtjevi – posebne cijene

Pored „usluga“ sveštenika, plaća se i zakup crkve koji se kreće između 5.000 i 10.000 dinara. Ukoliko želite da ceremoniju vjenčanja oplemenite i horskom pratnjom, za to ćete morati da izdvojite od 8.000 do 12.500 dinara.

Kako je portal Nova.rs ranije pisao, Iako postoje fotografije iz 2017. koje potvrđuju pomenute navode, za sada nije moguće pronaći podatke na sajtu Srpske pravoslavne crkve (SPC), eparhija i crkava koji prikazuju kolika je cijena usluga.

Na pomenutim fotografijama navedeno je da je cijena krštenja 5.000 dinara, dok će vas stupanje u brak koštati 7.000 dinara. Osveštenje kuće  stajaće vas oko 3.000 dinara.

Zaključak čitave priče je taj da bilo kakav vjerski obred ne treba da bude uslovljen novcem, a fraza „koliko date“, ipak najbolje opisuje na šta morate biti spremni.